توسط : ۱) سرما خوردگی چیست و چه تفاوتی با آنفلوآنزا دارد؟
سرما خوردگی یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است که بیشتر بینی و گلو را درگیر می‌کند. شروع آن تدریجی است و تب معمولاً خفیف یا وجود ندارد.
آنفلوآنزا، بر خلاف سرما خوردگی، شروع ناگهانی‌تری دارد، تب بالاتر و بدن‌درد شدیدتر ایجاد می‌کند و ممکن است فرد را از پا بیندازد. آنفلوآنزا همچنین بیشتر خطر عوارض دارد.
۲) علائم رایج سرما خوردگی
آبریزش یا گرفتگی بینی، عطسه، گلودرد خفیف، سرفه ملایم، خستگی و گاهی سردرد از علائم رایج هستند. تب در بزرگسالان کم‌تر دیده می‌شود.
کودکان ممکن است تب خفیف، بی‌قراری و کاهش اشتها داشته باشند. اغلب علائم در ۲ تا ۳ روز اول شدیدتر می‌شوند و سپس رو به بهبود می‌روند.
۳) چگونه سرما خوردگی منتقل می‌شود؟
ویروس‌ها از طریق قطرات تنفسی هنگام سرفه یا عطسه و همچنین لمس سطوح آلوده منتقل می‌شوند. لمس صورت پس از تماس با سطوح آلوده انتقال را تسهیل می‌کند.
محیط‌های بسته و شلوغ، تهویه ضعیف و تماس نزدیک با فرد بیمار، خطر ابتلا را افزایش می‌دهند. شست‌وشوی دست و تهویه مناسب از ساده‌ترین راه‌های کاهش انتقال است.
۴) دوره بیماری و زمان‌بندی بهبودی در سرما خوردگی
دوره نهفتگی معمولاً ۱ تا ۳ روز است. علائم در روزهای ۲ تا ۴ به اوج می‌رسند و اغلب ظرف ۷ تا ۱۰ روز کاهش می‌یابند.
سرفه پس‌مانده می‌تواند تا دو هفته باقی بماند. اگر علائم پس از ۱۰ روز بدتر شدند یا تب بالا اضافه شد، نیاز به ارزیابی پزشکی وجود دارد.
۵) درمان‌های خانگی مؤثر برای سرما خوردگی
استراحت کافی، نوشیدن مایعات گرم، قرقره آب نمک ولرم و بخور ساده می‌تواند علائم را کاهش دهد. عسل برای سرفه شبانه مفید است، اما برای کودکان زیر یک‌سال ممنوع است.
استفاده از سرم شست‌وشوی بینی به کاهش گرفتگی کمک می‌کند. مرطوب‌کننده هوا در اتاق خواب به نرم شدن ترشحات و بهبود خواب کمک می‌کند.
۶) نقش آب‌رسانی و تغذیه هنگام سرما خوردگی
کم‌آبی می‌تواند سردرد و خستگی را تشدید کند. مصرف آب، سوپ سبک، دمنوش زنجبیل یا بابونه و آب‌میوه رقیق شده، انتخاب‌های مناسبی هستند.
نوشیدنی‌های مفید
سوپ مرغ، آب گرم با لیمو و عسل، و دمنوش آویشن یا نعناع می‌توانند گلودرد و گرفتگی را کاهش دهند. نوشیدنی‌های بسیار شیرین یا کافئین‌دار را محدود کنید.
غذاهایی که بهتر است بخوریم
غذاهای ساده و سبک مانند برنج، ماست، سبزیجات پخته و پروتئین‌های کم‌چرب، به بدن برای مبارزه با عفونت کمک می‌کنند.
۷) داروهای بدون نسخه برای سرما خوردگی: چه زمانی و چگونه؟
مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای تب و بدن‌درد مفیدند. ضداحتقان‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند آبریزش و گرفتگی بینی را کم کنند.
برچسب هر دارو را دقیق بخوانید و از مصرف هم‌زمان داروهای هم‌اثر خودداری کنید. آنتی‌بیوتیک‌ها برای سرما خوردگی ویروسی لازم نیستند.
احتیاط در کودکان
شربت‌های سرماخوردگی بزرگسالان برای کودکان مناسب نیستند. دوز بر اساس سن و وزن تعیین می‌شود. در نوزادان، قبل از هر دارویی با پزشک مشورت کنید.
۸) پیشگیری از سرما خوردگی در خانه و محل کار
شستن دست‌ها با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه، استفاده از محلول الکلی در صورت نبود صابون، و پرهیز از لمس صورت، مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه‌اند.
تهویه مناسب، ضدعفونی سطوح پرلمس، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه، و ماندن در خانه هنگام بیماری، انتقال را کاهش می‌دهد.
بهداشت تنفسی
از دستمال کاغذی یا آرنج خم‌شده هنگام عطسه استفاده کنید و دستمال را بلافاصله دور بیندازید. سپس دست‌ها را تمیز کنید.
۹) سرما خوردگی در کودکان و سالمندان: نکات ویژه
کودکان به دلیل تماس‌های نزدیک در مهدکودک و مدرسه، بیشتر مبتلا می‌شوند. تمرکز بر شست‌وشوی دست و آموزش بهداشت تنفسی اهمیت دارد.
در سالمندان و افراد با بیماری زمینه‌ای، خطر عوارض بالاتر است. پایش دقیق علائم و مراجعه سریع در صورت بدتر شدن ضروری است.
مراقبت‌های ساده اما حیاتی
مایعات فراوان، استراحت، استفاده از سرم بینی ایزوتونیک و رطوبت‌ساز اتاق می‌تواند کیفیت خواب و تنفس را بهتر کند.
۱۰) ورزش و خواب هنگام سرما خوردگی
اگر علائم «بالای گردن» هستند (گلودرد خفیف، آبریزش، عطسه)، فعالیت سبک مانند پیاده‌روی کوتاه معمولاً مشکلی ندارد. اما در تب یا بدن‌درد شدید، استراحت اولویت دارد.
خواب کافی به بهبود سیستم ایمنی کمک می‌کند. یک برنامه خواب منظم و محیط تاریک و خنک کیفیت خواب را بالا می‌برد.
۱۱) چه زمانی باید برای سرما خوردگی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تب بالای ۳۸٫۵ درجه بیش از سه روز ادامه یافت، تنگی نفس، درد قفسه سینه، گیجی، گوش‌درد شدید یا ترشحات غلیظ و بدبو داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
در نوزادان زیر سه ماه، هر تب یا مشکل تغذیه و بی‌حالی، نیازمند ارزیابی فوری است. در بیماران قلبی، ریوی یا دچار ضعف ایمنی نیز احتیاط بیشتری لازم است.
۱۲) جمع‌بندی و نکات کلیدی درباره سرما خوردگی
سرما خوردگی معمولاً خفیف و خودمحدودشونده است. با استراحت، آب‌رسانی، درمان‌های خانگی ساده و استفاده محتاطانه از داروهای بدون نسخه، بیشتر افراد طی یک هفته بهتر می‌شوند.
پیشگیری با دست‌های تمیز، بهداشت تنفسی، تهویه مناسب و ماندن در خانه هنگام بیماری، مؤثرترین راه برای حفاظت از خود و دیگران است. در صورت علائم غیرمعمول، از پزشک کمک بگیرید.
پرسش‌های متداول
Q: آیا سرما خوردگی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود؟
A: خیر. سرما خوردگی ویروسی است و آنتی‌بیوتیک‌ها فقط روی باکتری‌ها اثر دارند. مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک عوارض و مقاومت میکروبی ایجاد می‌کند.
Q: بهترین نوشیدنی برای گلودرد ناشی از سرما خوردگی چیست؟
A: مایعات گرم مانند سوپ مرغ، دمنوش آویشن یا زنجبیل، و آب گرم با لیمو و عسل می‌توانند درد و سرفه را کاهش دهند. برای کودکان زیر یک‌سال از عسل استفاده نکنید.
Q: چند روز پس از سرما خوردگی می‌توانم به محل کار برگردم؟
A: وقتی تب ندارید، علائم رو به بهبود است و می‌توانید با رعایت بهداشت تنفسی کار کنید. معمولاً ۳ تا ۵ روز بعد از شروع علائم، خطر سرایت کم‌تر می‌شود.
